Gai cột sống: Biểu hiện như thế nào? Cách điều trị khắc phục ra sao?

Gai cột sống là bệnh lý xương khớp phổ biến có thể bắt gặp ở cả người già lẫn người trẻ. Nếu không được điều trị sớm, bệnh có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng đến sinh hoạt, học tập và làm việc. Bài đây dưới đây sẽ giúp bạn tìm hiểu rõ hơn về nguyên nhân gây bệnh gai cột sống. Đồng thời gợi ý những cách điều trị bệnh hiệu quả.

Gai cột sống là gì? Phân loại bệnh

Gai cột sống là tình trạng thoái hóa cột sống, hình thành nên các phần xương ở phía ngoài và hai bên cột sống. Những phần xương mọc ra này thường được gọi là các gai xương. Nguyên nhân gây ra sự hình thành gai xương là do sự lắng đọng canxi trong cơ thể. Hoặc do các chấn thương ở vùng sụn khớp xương như: Chấn thương dây chằng, thoái hóa xương cột sống.

Gai cột sống thường xuất hiện ở những người cao tuổi. Tuy nhiên, những năm gần đây, bệnh có xu hướng trẻ hóa xảy ra ở cả lứa tuổi thanh thiếu niên. Nam giới là những đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nữ giới.

Thông thường, cột sống cổ và cột sống thắt lưng là những vị trí dễ bị gai cột sống nhất.

Gai cột sống cổ

Gai cột sống cổ là tình trạng người bệnh cảm thấy đau mỏi ở vị trí sau vai gáy trong nhiều ngày. Theo thời gian bệnh sẽ tiến triển nặng lan sang cả những vị trí khác như xương bả vai hoặc cánh tay. Một số triệu chứng gai cột sống cổ như:

• Đau nhức cổ từng cơn liên tục
• Cảm thấy đau ở vùng vai gáy, bả vai
• Cứng cổ, không thể quay cổ
• Đau đầu, buồn nôn
• Bị tê ở cánh tay, ngón tay

Khi bị gai cột sống cổ, người bệnh sẽ bị hạn vận động, gây khó khăn trong quá trình sinh hoạt. Nếu không được điều trị sớm, bệnh có thể để lại những hậu quả khôn lường. Thậm chí là dẫn tới bại liệt.

Gai cột sống thắt lưng

Gai cột sống thắt lưng là một trong những vị trí thoái hóa cột sống phổ biến dễ bắt gặp nhất.

Giai đoạn đầu người bệnh sẽ chỉ cảm thấy đau bất ngờ ở vùng thắt lưng khi di chuyển, hoạt động. Nếu người bệnh nghỉ ngơi sẽ thấy tình trạng cải thiện. Tuy nhiên khi bước sang giai đoạn nặng, người bệnh sẽ có những triệu chứng điển hình sau:

• Vùng thắt lưng thường xuyên cảm thấy đau nhức. Cơn đau có thể lan xuống các vị trí khác trên cơ thể như hông, mông, háng, chân…
• Các cơn đau dai dẳng, kéo dài hơn 6 tuần
• Người bệnh sẽ thấy đau ở thắt lưng khi cúi hoặc xoay người, nâng đồ vật. Duy trì mãi một tư thế cũng cảm thấy đau.

Để tránh những hậu quả không mong muốn, bạn cần nhận biết và phát hiện sớm dấu hiệu bệnh. Từ đó đi thăm khám tại các cơ sở y tế để được điều trị kịp thời, nhanh chóng.

Dấu hiệu gai cột sống

Thông thường trong giai đoạn đầu, gai cột sống sẽ không có những dấu hiệu cụ thể và rõ ràng. Chỉ đến khi gai xương xảy ra hiện tượng cọ xát với các xương khác hoặc các mô mềm ở xung quanh thì người bệnh mới thấy đau. Đó là dấu hiệu đầu tiên cho thấy bệnh bắt đầu phát tác.

Dưới đây là những dấu hiệu phổ biến cho thấy bạn bị gai cột sống:

• Thường xuyên đau nhức ở vùng cổ, thắt lưng nhất là khi di chuyển, vận động
• Bị đau cổ và thắt lưng liên tục, kéo dài không khỏi

• Từ đau ở cổ bệnh có thể lan xuống hai tay, lưng hoặc hai chân
• Mất cảm giác ở phần cột sống
• Mất thăng bằng cơ thể, đi và ngồi không vững do gai xương ngăn cản quá trình lưu thông máu
• Tê bì, mất cảm giác ở tay chân vì rễ thần kinh bị tổn thương
• Rối loạn đại tiện hoặc tiểu tiện, đi đại tiểu tiện không kiểm soát. Đây là một trong những dấu hiệu cảnh báo bệnh đang ở mức nặng. Bởi lúc này gai xương chèn ép vào dây thần kinh hoặc tủy sống khiến bệnh nhân bị rối loạn phản xạ.
• Do gai xương chèn vào các dây thần kinh gây ra tình trạng tụt huyết áp, khó thở, cơ thể đổ mồ hôi…

Nguyên nhân bị gai cột sống

Người bệnh cần biết rõ những nguyên nhân dẫn tới gai cột sống. Để từ đó có cách điều trị hiệu quả và phù hợp giúp nhanh chóng khỏi bệnh. Sau đây là một số nguyên nhân điển hình dẫn đến tình trạng gai cột sống như:

Do một số thói quen xấu trong sinh hoạt

Những thói quen như ngồi lâu một chỗ hay ngủ cố định trong một tư thế là nguyên nhân gây gai cột sống. Đặc biệt, những đối tượng như dân văn phòng hay công nhân khuân vác có nguy cơ mắc bệnh rất cao.

Người làm văn phòng ít phải di chuyển nhưng họ lại ngồi quá lâu trong một tư thế. Lâu dần sẽ dẫn đến tình trạng nhức mỏi hình thành các gai xương. Hoặc đối tượng là công nhân làm việc khuân vác hàng hóa sẽ tạo áp lực lớn đến cột sống. Từ đó gia tăng quá trình thoái hóa cột sống gây đau nhức thường xuyên cho người bệnh.

Tuổi tác

Gai cột sống thường xảy ra chủ yếu ở những người cao tuổi. Bởi tuổi càng cao thì cột sống càng dễ dàng bị thoái hóa. Cấu trúc xương cột sống bị biến đổi đồng thời giảm tỉ trọng nước. Từ đó làm cho sụn ở cột sống khô hơn và dễ bị canxi hóa tạo thành các gai xương. Vì vậy, những người già thường có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn người trẻ.

Béo phì

Một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra gai cột sống là do béo phì. Tình trạng thừa cân sẽ tạo ra áp lực lớn cho cột sống để giữ vững cơ thể. Nếu tình trạng này kéo dài sẽ khiến cho cột sống đau mỏi dẫn tới thoái hóa cột sống. Bệnh lý này có thể kích thích sự hình thành các gai xương, gây đau mỏi, tê cứng ở cổ hoặc thắt lưng của người bệnh.

Do di truyền

Nếu gia đình bạn có tiền sử mắc các bệnh gai cột sống thì nguy cơ bị di truyền bệnh khá cao. Các thành viên sinh ra sẽ có xương cột sống, đĩa đệm yếu hơn so với người bình thường.

Các chấn thương cột sống

Người bị tai nạn lao động, tai nạn giao thông gặp phải chấn thương cột sống nghiêm trọng dễ có nguy cơ mắc bệnh. Lúc này, cột sống bị yếu đi do chịu tổn thương lớn làm gia tăng sự phát triển của các gai xương. Từ đó tạo ra tình trạng gai cột sống ở người bệnh.

Mắc các bệnh lý về xương khớp

Gai cột sống thường xuất hiện ở những người có tiền sử mắc các bệnh liên quan đến xương khớp. Đặc biệt là những người bị thóa hóa cột sống, viêm gân, viêm đốt sống đĩa đệm… Khi mắc những bệnh này, cơ thể sẽ sản sinh ra các tế bào xương liên tục để khôi phục các vị trí tổn thương. Quá trình này có thể sản xuất ra nhiều lượng xương thừa và kích thích mọc gai xương.

Người bệnh bị thoái hóa khớp có nguy cơ mắc gai cột sống cao hơn bình thường. Lý do là bởi lượng canxi lắng đọng nhiều tại khác khớp tạo điều kiện cho các gai xương hình thành. Đồng thời bệnh cũng làm cho sụn khớp bị mất nước khiến chúng trở nên khô cứng làm giảm hoạt động của cột sống. Người bệnh sẽ cảm thấy kém linh hoạt so với trước và di chuyển chậm.

Ngoài ra, gai cột sống còn xuất hiện là do những nguyên nhân như lười vận động, đi giày cao gót nhiều, …

Gai cột sống có nguy hiểm không?

Gai cột sống cổ là tình trạng lão hóa tại xương cột sống, gây ra sự hình thành của các gai xương. Nếu được phát hiện và điều trị sớm bệnh sẽ được cải thiện và nhanh chóng thuyên giảm.

Gai cột sống được coi là nguy hiểm nếu bệnh đã chuyển sang giai đoạn nặng gây chèn ép vào các dây thần kinh. Bởi thông thường gai xương hay mọc ở trước hoặc bên cạnh cột sống, chúng hiếm khi mọc phía sau. Do đó ít có khả năng bị chèn vào các dây thần kinh. Tuy nhiên, nếu không can thiệp sớm gai xương có thể mọc dài thêm vươn vào đằng sau, gây ra những biến chứng rất nguy hiểm.

Người bệnh có thể bị những biến chứng nghiêm trọng như:

• Tổn thương các rễ thần kinh cột sống do bị gai xương chèn ép
• Các chức năng cơ bắp bị suy giảm
• Mất sự kiểm soát đại tiện hoặc tiểu tiện
• Suy giảm sức lực ở hai cánh tay
• Người bệnh có thể bị bệnh nhiễm trùng màng não. Hay thậm chí bị mắc viêm màng não
• Trường hợp gai cột sống nặng dẫn tới tê liệt hai chân hoặc hai tay
• Nguy hiểm nhất là bệnh có thể dẫn tới tử vong

Vì vậy để ngăn ngừa những hậu quả không mong muốn, người bệnh nên chủ động đến gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị sớm.

Các cách điều trị gai cột sống hiệu quả nhất

Gai cột sống là một bệnh khó điều trị tận gốc chỉ có thể làm giảm các triệu chứng đau nhức cho người bệnh. Tùy vào cơ địa và thể trạng của mỗi người mà các bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

Thông thường các bác sĩ sẽ chỉ định cho người bệnh bị gai cột sống áp dụng những cách điều trị sau:

Điều trị bệnh gai cột sống thắt lưng bằng thuốc kháng sinh Tây y

Khi bị gai cột sống, người bệnh thường sử dụng các loại thuốc Tây y để điều trị. Chúng có công dụng làm giảm các triệu chứng đau đớn, nhức mỏi nhanh chóng cho người bệnh.

Một số loại thuốc tây y thường được kê cho người bệnh bị gai cột sống thắt lưng, cột sống cổ bao gồm:

• Thuốc giảm đau: Nên sử dụng trong trường hợp người bệnh bị đau đớn ở vùng cổ và thắt lưng khi vận động. Bệnh nhân có thể sử dụng các loại thuốc như paracetamol, aspirin, tramadol…Các loại thuốc này có công dụng giảm đau hiệu quả, nhanh chóng. Tuy nhiên, người bệnh có thể gặp một số tác dụng phụ khi sử dụng những loại thuốc này.
• Thuốc chống viêm: Người bị gai cột sống nên sử dụng các loại thuốc: Ibuprofen, indomethacin, hoặc diclofenac. Những loại thuốc này có khả năng giúp người bệnh thuyên giảm cơn đau tức thì. Đồng thời chống sưng viêm hiệu quả tại vùng khớp, sụn khớp bị tổn thương. Nhờ đó giảm nguy cơ mắc các bệnh về xương khớp, ngăn chặn sự hình thành các gai xương.

• Thuốc Corticoid: Nhờ có khả năng ức chế hệ miễn dịch, Corticoid có công dụng kháng viêm cho vùng xương khớp bị tổn thương. Đồng thời, chúng có thể hỗ trợ giảm đau nhức cột sống do gai xương gây ra. Các trường hợp nặng bị chèn ép đặc biệt thường được chỉ định sử dụng thuốc ở dạng tiêm.
• Thuốc giãn cơ Mydocalm, myonal, decontractyl: Những loại thuốc này được chỉ định trong trường hợp người bệnh có triệu chứng đau nhức, tê cứng cột sống. Ngoài ra, thuốc còn hỗ trợ quá trình lưu thông máu, ngăn ngừa hiện tượng co thắt quá mức của hệ xương khớp.
• Các loại vitamin nhóm B: Cụ thể như B1, B12… Những loại vitamin này có công dụng phục hồi các dây thần kinh tổn thương hiệu quả. Không chỉ vậy, chúng còn giảm tình trạng co cứng ở người bệnh, ngăn ngừa nguy cơ chèn ép dây thần kinh.

Lưu ý: Khi sử dụng các loại thuốc Tây y, người bệnh nên tuân thủ chỉ định của bác sĩ. Không nên tự ý mua thuốc hay thay đổi liều lượng để tránh hậu quả khôn lường có thể xảy ra.

Các bài thuốc Đông y chữa gai cột sống

Nếu bạn lo ngại tác dụng phụ của thuốc Tây y có thể sử dụng những bài thuốc Đông y. Nguyên liệu chính trong những bài thuốc này là những loại thảo dược tự nhiên. Do đó, chúng rất an toàn cho cơ thể, đồng thời trị tận gốc của bệnh, ngăn ngừa tái phát hiệu quả.

Một số bài thuốc Đông y phổ biến chữa gai cột sống mà bạn đọc nên áp dụng như:

Bài thuốc số 1:

Chuẩn bị nguyên liệu: 16g xuyên quy; chi mẫu, ngưu tất mỗi loại 12g; độc hoạt, quế chi, đỗ trọng, hy thiêm mỗi vị 10g. Kết hợp cùng 8g các loại thảo dược: Hoàng cầm, thạch cao, vương cốt và 6g mỗi vị cầu tích, phòng phong.

Cách thực hiện

• Đem các nguyên liệu sắc với 500ml nước dưới lửa nhỏ
• Đun đến khi nước cạn còn 200ml thì bắc ra
• Chắt bỏ bã lấy nước uống

Mỗi ngày người bệnh nên sử dụng từ 2-3 lần sau ăn để thấy hiệu quả. Bài thuốc này có công dụng giảm đau nhức, mệt mỏi cho người bệnh. Đồng thời giúp bổ máu, nâng cao sức đề kháng cho cơ thể.

Bài thuốc số 2:

Chuẩn bị: 16 các nguyên liệu ý dĩ, đại hoàng; 12g các loại quế chi, thược dược và 8g thảo dược ma hoàng.

Cách thực hiện

• Đem các nguyên liệu sắc dưới lửa nhỏ cùng lượng nước phù hợp
• Sau khi đun xong, chắt bỏ bã lấy nước rồi uống

Người bệnh nên sử dụng bài thuốc này ngày 2-3 lần. Trước khi sử dụng nên hâm nóng lại thuốc rồi mới uống. Tác dụng của bài thuốc này là giảm cơn đau cho người bệnh. Ngăn ngừa tình trạng co cứng ở cổ và thắt lưng.

Bài thuốc số 3:

Nguyên liệu cần chuẩn bị

• 12g các loại thảo dược: Quế chi, đương quy, xuyên khung, phòng phong, độc hoạt
• 10g các thảo dược: Sài hồ, khương hoạt, hoàn bá
• 8g các nguyên liệu: Hồng hoa và đào nhân

Cách thực hiện

• Đem các nguyên liệu sắc cùng 500ml nước đun dưới lửa nhỏ
• Khi thấy nước cạn còn 200ml thì bắc ra
• Lọc bỏ bã lấy nước uống

Mỗi ngày uống đều đặn từ 2-3 lần để ngăn ngừa hiệu quả các cơn đau ở xương khớp, cột sống.

Mẹo dân gian trị gai cột sống lưng

Mẹo dân gian là một trong những cách chữa gai cột sống thắt lưng đơn giản nhất mà vẫn đem lại hiệu quả. Mẹo dân gian sử dụng những nguyên liệu tự nhiên sẵn có trong nhà nên rất dễ thực hiện.

Người bệnh có thể thực hiện tại nhà những mẹo dân gian trị gai cột sống lưng dưới đây:

Sử dụng cây đinh lăng trị gai cột sống

Cây đinh lăng có công dụng rất tốt trong việc điều trị các bệnh gai cột sống cổ, cột sống thắt lưng. Loại cây này có khả năng tăng cường sự chắc chắn, dẻo dai cho hệ xương khớp. Chúng giúp làm giảm tình trạng đau nhức cột sống do thoái hóa gây ra. Bên cạnh đó, đinh lăng còn có công dụng tăng cường sức đề kháng và hệ miễn dịch cho cơ thể giúp đẩy lùi bệnh tật.

Chuẩn bị: 20g rê cây đinh lăng, 500ml nước

Cách thực hiện:

• Rửa sạch rễ cây đinh lăng, sau đó sao vàng cho thật thơm trên chảo
• Cho đinh lăng vào nồi cùng với 500ml nước đun dưới lửa nhỏ
• Đun đến khi nước cạn còn 150ml thì bắc ra
• Lọc bỏ bã lấy nước uống. Thuốc có tác dụng tốt nhất khi uống ấm.

Người bệnh nên sử dụng nước cây đinh lăng 3 lần/ngày để thấy hiệu quả.

Mẹo dân gian chữa gai cột sống bằng lá lốt và ngải cứu

Ngải cứu là loại cây có đặc điểm vị đắng, tính nồng có công dụng kháng viêm, giảm đau vô cùng hữu hiệu. Lá lốt có khả năng kiểm soát các cơn đau, ngăn ngừa tốc độ phát triển của các gai xương. Kết hợp hai nguyên liệu này với nhau sẽ giúp người bệnh giảm triệu chứng đau nhức, cơ cứng, tê bì xương khớp. Ngoài ra lá lốt cũng giúp tăng cường miễn dịch, đề kháng cho người bệnh.

Chuẩn bị: Lá lốt 30g, ngải cứu 25g và cỏ hy thiêm 30g

Cách thực hiện:

• Đem các nguyên liệu ngâm trong nước muối khoảng 15 phút rồi rửa sạch
• Giã nát các nguyên liệu trong cối cùng một thìa cà phê muối hạt
• Bọc hỗn hợp trên bằng một tấm vải rồi đắp lên vị trí bị gai cột sống

Người bệnh nên thực hiện phương pháp này 2 lần/ngày vào buổi sáng và tối.

Dùng lá xương rồng làm thuốc trị gai cột sống

Xương rồng có công dụng giảm đau, trị các bệnh gai cột sống rất hữu hiệu. Không chỉ vậy xương rồng còn có khả năng thanh nhiệt, giải độc cho người bệnh. Trường hợp bị gai cột sống cổ, cột sống thắt lưng có thể áp dụng bài thuốc dưới đây:

Chuẩn bị: 3-4 lá xương rồng, nước muối

Cách thực hiện:

• Rửa sạch xương rồng rồi loại bỏ hết phần gai đi
• Ngâm xương rồng trong nước muối khoảng 5 phút rồi vớt ra
• Nướng đều 2 mặt lá xương rồng trực tiếp trên bếp than hoặc bếp ga (lửa nhỏ)
• Sau đó, chườm phần lá đã nướng vào vị trí đốt sống cổ bị đau nhức

Mỗi ngày đắp bài thuốc trên 1 lần. Mỗi lần người bệnh nên đắp thuốc tối thiểu trong vòng 10 phút. Từ đó cải thiện triệu chứng đau dữ dội do thoái hóa cột sống gây ra.

Những biện pháp phòng tránh gai đốt sống thắt lưng

Gai đốt sống khiến cho người bệnh gặp nhiều khó khăn, bất tiện trong sinh hoạt hằng ngày. Không chỉ vậy, nó còn khiến bệnh nhân phải chịu các cơn đau nhức, tê cứng do gai xương gây ra.

Để tránh tình trạng trên, bạn đọc nên lưu ý những biện pháp phòng tránh gai cột sống sau đây:

• Bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng: Nhất là thực phẩm chứa nhiều canxi. Người bệnh có thể ăn các loại thực phẩm như rau bina, bông cải xanh, các loại hạt, cá hồi… Đây đều là những thực phẩm tốt cho hệ xương khớp, giúp xương ở cột sống chắc khỏe dẻo dai.
• Tập thể dục, thể thao đúng cách: Người bị gai cột sống không nên vận động mạnh để tránh tổn thương cột sống. Người bệnh có thể áp dụng các bài tập nhẹ nhàng hơn như đi bộ, yoga, bơi… Những bài tập này không chỉ giảm hiện tượng đau nhức thường xuyên ở người bệnh mà còn tăng cường sức khỏe cơ thể.
• Hạn chế các tư thế không lành mạnh: Cụ thể như đứng, ngồi hoặc làm việc quá lâu trong một tư thế cố định. Hạn chế những tư thế này sẽ làm giảm áp lực lên cột sống. Từ đó ngăn ngừa khả năng bị gai đốt sống thắt lưng, đốt sống cổ.
• Tránh việc khuân vác vật nặng: Hành động này ảnh hưởng xấu đến cột sống thắt lưng. Không nên khiêng vật nặng lên đầu bởi nó có thể tạo ra tình trạng gai đốt sống cổ.
• Giảm cân khi bị béo phì: Điều này sẽ giúp giảm áp lực lên cột sống giúp cột sống hoạt động khỏe mạnh. Người bệnh cũng tránh được hiện tượng mọc các xương thừa ở phần ngoài và bên cạnh cột sống.
• Có chế độ nghỉ ngơi điều độ: Hoạt động nghỉ ngơi sẽ làm giảm triệu chứng đau nhức cho người bệnh. Không chỉ vậy nghỉ ngơi khoa học hợp lý sẽ tăng cường sức khỏe cho bệnh nhân để đẩy lùi bệnh tật.
• Thường xuyên khám định kỳ: Có như vậy người bệnh mới theo dõi được tình trạng bệnh. Từ đó phát hiện được những triệu chứng bất thường để điều trị bệnh sớm và hiệu quả.

Bài viết trên đây đã cung cấp cho bạn đọc những thông tin hữu ích về bệnh gai cột sống. Gai cột sống là một bệnh lý có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe. Do đó, ngay khi phát hiện bệnh, bạn đọc nên đến các cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị sớm.